Les “petits boulots” oubliés de Paris
Forgesitaj laboretoj de Parizo
À une époque où le code du travail était un concept encore bien flou – un temps qui n’est pas si vieux que cela – les trottoirs de Paris regorgeaient d’hommes et femmes qui, pour subvenir à leurs besoins, exerçaient des “petits boulots” aux quatre coins de la capitale.
Iam, kiam labora kodo estis nelklara koncepto - tempo ne tiel fore - parizaj trotuaroj svarmis je viroj kaj virinoj, kiuj praktikis etajn laborojn ĉie en la kapitalo, kiel vivrimedon.
Des “métiers” qui pour la plupart étaient plus de la débrouille qu’autre chose, dont certains étaient très originaux. Petit tour d’horizon de ces vieux métiers parisiens insolites, disparus aujourd’hui.
Iuj metioj, kies kelkaj estis tre originalaj, estis plejparte elturniĝoj. Rapida superrigardo de ĉi tiuj malnovaj,nekutimaj,parizaj metioj, hodiaŭ malaperitaj.
Allumeur de réverbère
Gaslanternisto
Un métier qui connut son apogée au 19e siècle, avec la multiplication des réverbères à gaz dans la capitale. Les allumeurs de réverbères, employés par la mairie, se déployaient dans la ville une fois la nuit tombée pour éclairer les rues de Paris, puis faisaient le chemin inverse dès 6 heures du matin pour les éteindre. Un métier disparu avec l’avènement de l’ampoule électrique après l’Exposition Universelle de 1889. Tiu profesio apogeis dum la 19a jarcento pro plimultigo de gaslanternoj en la ĉefurbo. La gaslanternistoj dungitaj de la urbodomo dispartiĝis tra la urbo post noktiĝo por lumigi la parizajn stratojn. Poste, ili samvojiris je la 6-a matene por estingi ilin. Tiu metio malaperis pro apero de la elektra ampolo post Universala Ekspozicio de 1889.
L’Ange Gardien
La Gardanĝelo
L’Ange gardien était employé par les marchands de vin. Il était chargé de raccompagner chez eux les clients ivres. Un métier payé quelques pièces qui nécessitait pourtant de fortes compétences en psychologie (“non, Monsieur, votre femme ne va pas vous en vouloir”) et beaucoup de patience (face aux colères ou pleurs causés par l’abus de boisson).
Gardanĝelo estis dungita de vinkomercistoj. Li estis komisiita akompani hejmen ebriajn klientojn. Li perlaboris nur kelkajn monerojn, kvankam tiu laboro postulis elstarajn kompetentecojn pri psikologio (« Ne, sinjoro, via edzino ne skoldos vin ») kaj multe da pacienco (fronte al koleroj aŭ ploroj pro drinkado).
Le ramasseur de crottes
La fekkolektisto
Si des ramasseurs de crottes existent encore aujourd’hui, ceux du 19e siècle avaient une fonction bien particulière.
Ils amenaient en effet les kilos de crottes ramassés aux mégissiers situés sur les bords de la Bièvre, qui se servaient de leur acidité pour éliminerla graisse des peaux animales avant de les transformer en cuir
Nuntempe plu ekzistas fekkolektistoj, tamen tiuj, kiuj laboris dum la 19a jarcento rolis tute specife :
ili ja alportis kilogramojn da kolektitaj fekaĵoj al tanistoj ĉe la rivero Bièvre. Tiuj uzis fekan acidecon por elgrasigi felojn antaŭ ol ilin ledigi.
La stratoj estis senhomaj, la vendejoj fermitaj, la homoj ne plu povis eliri.
Sed la printempo ne sciis.
Kaj la floroj ekfloris, la suno brilis, la birdoj kantis, la hirundoj baldaŭ alvenos, la ĉielo estis blua, la mateno plifrue ekleviĝis.
Kaj la floroj ekfloris, la suno brilis, la birdoj kantis, la hirundoj baldaŭ alvenos, la ĉielo estis blua, la mateno plifrue ekleviĝis.Okazis marte 2020...
La gejunuloj devis studi rete,kaj trovi okupaĵojn hejme, la homoj ne plu povis fari aĉetaĵojn nek viziti la friziston . Baldaŭ ne plu da liberaj litoj en hospitaloj kaj la homoj daŭre malsaniĝis .
La gejunuloj devis studi rete,kaj trovi okupaĵojn hejme, la homoj ne plu povis fari aĉetaĵojn nek viziti la friziston . Baldaŭ ne plu da liberaj litoj en hospitaloj kaj la homoj daŭre malsaniĝis .
Sed la printempo ne sciis.
Tempis ĝardeni, la herbo verdiĝis
Tempis ĝardeni, la herbo verdiĝis
Okazis marte 2020...
La homoj devis izoliĝi por protekti avojn, familianojn, infanojn. Ne plu kunvenoj, manĝoj kaj festoj familiaj. La timo turmentis kaj la tagoj similiĝis.
La homoj devis izoliĝi por protekti avojn, familianojn, infanojn. Ne plu kunvenoj, manĝoj kaj festoj familiaj. La timo turmentis kaj la tagoj similiĝis.
Sed la printempo ne sciis.
La pomarboj, ĉerizarboj kaj aliaj floris, folioj kreskis. La homoj eke legis, ludis kun familianoj, lernis lingvon, kantis sur balkono kaj invitis la najbarojn ankaŭ kanti. Ili lernis alian lingvon, la solidarecon kaj interesiĝis pri aliaj valoroj. La homoj konsciis la gravecon de la bonsano, la suferon, tiun mondon, kiu haltis, la ekonomikon, kiu elruliĝis.
La pomarboj, ĉerizarboj kaj aliaj floris, folioj kreskis. La homoj eke legis, ludis kun familianoj, lernis lingvon, kantis sur balkono kaj invitis la najbarojn ankaŭ kanti. Ili lernis alian lingvon, la solidarecon kaj interesiĝis pri aliaj valoroj. La homoj konsciis la gravecon de la bonsano, la suferon, tiun mondon, kiu haltis, la ekonomikon, kiu elruliĝis.
Sed la printempo ne sciis.
La fruktoj sekvis la florojn, la birdoj nestis, la hirundoj alvenis.
Poste la libereca tago venis, la homoj sciis televidade, la viruso malgajnis, la homoj invadis la stratojn, kantis, ploris, kisis sin unu la aliaj, sen maskoj, sen gantoj.
La fruktoj sekvis la florojn, la birdoj nestis, la hirundoj alvenis.
Poste la libereca tago venis, la homoj sciis televidade, la viruso malgajnis, la homoj invadis la stratojn, kantis, ploris, kisis sin unu la aliaj, sen maskoj, sen gantoj.
Tiam la somero alvenis ĉar la printempo ne sciis.
Ĝi daŭre restis malgraŭ la viruso, la timo, la morto.
Ĝi daŭre restis malgraŭ la viruso, la timo, la morto.
Ĉar la printempo ne sciis, ĝi lernis al homoj la vivpovon.
Ĉio iros bone, restadu hejme, protektu vin kaj vi profitos de la VIVO !
(Monika H. tradukis)
Korona : Universo, kial loki min en la mamulon « pangolin » ?
Universo : Tiu besto, Korona, baldaŭ ekstermiĝos de sur la tero, tamen homoj daŭre ŝtelĉasadas kaj manĝas... Tio estas la unua stadio de mia instrua puno.
K : Kial komence en ĉinujo ?
U : La ĉinujo estas la tutmondiĝada kaj amasproduktada simbolo. Tiu lando superpopola amase poluas...
K : Vere... Sed estas ankaŭ pro la interezo de la aliaj landoj, ĉu ne ?
U : Jes, do via misio, Korona, estos disŝuti vin ĉie en la mondo kaj precipe en la tutaj landoj koncernataj en tiu sistemo, Eŭropo, Usono, la landoj produktantaj petrolon...
K : Sub kia formo vi prezentos min ?
U : Vi estos viruso, kiu ĉefe infektos la spirkanalojn.
K : Kial Universo ?
Dank' al Vincent Jacques, fondinto de Mouvement Espéranto pour l'Europe (Esperanto-movado por Eŭropo), jam de kelkaj monatoj aperas en amasinformiloj utilaj artikoloj pri "Brexit" (Briteliro), kaj pri la angla, kiu fariĝis fremda al Eŭropa Unio kaj pri la ebla rolo de Esperanto.Diplomita de Hautes Études Commerciales (HEC — Altaj Komercaj Studoj), Sciences Po (Politikaj sciencoj) kaj UCLA (University of California, Los Angeles / Universitato de Kalifornio Los-Anĝeleso), Vincent Jacques komencis sian karieron ĉe Boston Consulting Group (internacia kabineto de konsilado pri strategio) antaŭ ol fariĝi entreprenisto. Li kreis Planorama en 2009, t.e. societo pri artefarita inteligenteco, kiu helpas industriistojn pli bone koni sian situacion pri enmagazenigitaj produktoj, poste Yestransfer en 2018 por ebligi tujan kaj sekuran montransigon al la afrikaj landoj je reduktita kosto. Fervora subtenanto de la eŭropa konstruado, partizano de Esperanto ekde 2004, li fondis en 2019 la movadon Espéranto pour l’Europe (Esperanto por Eŭropo), kun ambicio havigi al Eŭropa Unio novan impeton kun garantio al la popoloj de Eŭropo pri egaleco kaj ŝirmado de la kultura diverseco.
Alvoko por malpermeso de ĉiuj sintezaj pesticidoj.
Pesticidoj estas venenoj kiuj detruas ĉiujn vivantaĵojn.
Ĉie ili estas, ĉu en pluvo, en matenroso, en florsuko, ĉu en la stomako de abeloj, en la funiklo de la ĵus naskitaj beboj kaj abela stomako, en birdnestoj, ĉu en la lakto de patrinoj, en pomoj kaj ĉerizoj.
Por la sano, pesticidoj estas tragedio.
Ili kaŭzas kancerojn, Parkinson-malsanojn, psikomovajn perturbojn ĉe infanoj, malfekundecojn kaj denaskajn misformaĵojn.
Pesticidumado estas subkonsiderata de absurda sistemo, kiu preferas balai ĝin sub la tapiŝon.
Kiam iu pesticido estas malpermesita, tuj dek aliaj anstataŭas ĝin. Estas miloj da ili.
Nian landon ni ne plu rekonas. Naturo estas kripligita. Malaperis la triono de la birdoj en dekkvin jaroj ; la duono de la papilioj en dudek jaroj ; Miliardoj da abeloj kaj aliaj polenantoj mortas ; ranoj kaj lokustoj ŝajne malaperis ; sovaĝaj floroj rariĝas.
Tiu malaperanta mondo estas nia, kaj ĉiu mortanta koloro, ĉiu estigiĝanta lumo estas definitiva doloro.
Redonu al ni niajn papavetojn! Redonu al ni la belecon de l' mondo !
Ni postulas de nia registaro la malpermeson de ĉiuj sintezaj pesticidoj en Francio.
Tuj ĉesu paroladon ! Ekagu !
ĉi tie, angla konferenco pri polenado, subtitolita en esperanto :
